Pomza
Volkan bacalarından çıkan lavların oluşturduğu kayalar ve yine volkandan çıkan gazların dışında diğer bir volkanik malzeme çeşidi ise değişik büyüklükteki magma parçalarındır, bu malzemelere “proklasik malzemeler” denilmektedir. Proklasik malzemeler dogada büyük kütlelerden küle kadar degişik boyutlarda bulunabilirler. Boyut değisimindeki ana etken proklasik malzemenin volkan bacasından ayrıldığı andaki sıcaklığı ve soguma hizidir. (Doruk, 1974).
Yüksek bir sıcaklıkta iken aniden soğuyan malzemelerden ince taneler oluşur, soğuma şekline ve içindeki gaz miktarina bağli olarak oluşan tanelerin kendi bünyelerinde değişik oranlarda boşluklar meydana gelmektedir.(Lea, 1971). Boşluklu volkanik camsı yapıya sahip olan pomza taşı ısı ve ses yalıtım özelliği yüksek olan doğal bir malzemedir.(Neville, 1993).
Pomza olusum sekline göre Asidik ve Bazik olarak iki ana gruba ayrilmakla beraber en yaygin olani asidik pomzadir. Asidik pomza; beyaz ve kirli beyaz renkli, Mahs skalasina göre sertligi 5-6 olup,yogunlugu 0,5-1gr/cm3’tür. Bazik pomza ise kahverengi veya siyah olup daha agirdir. Sertligi 5-6 ,yogunlugu ise 1-2 gr/cm3 ’tür. Asidik magma, bazik magmaya nazaran daha viskozdur ve yüksek silis içerir. Bazik magmanin sivi oldugu sicakliklarda asidik magma kati halde bulunur. Bu nedenle volkanik aktivite durdugunda magma akisida durarak asidik kayaç ve kütleler olusur. Volkandan basinçla püsküren asidik malzeme ve erimis gazlar ani basinç azalmasi sonucu genlesir ve uçucu bilesenlerin kaçmasina neden olur. Atmosferle temas eden erimis küresel parçalar hizla soguyarak pomzayi olusturur(Gündüz, 1998).
Pomza; rengi, gözenekliligi ve kristal suyunun olmamasi ile pratik olarak perlit gibi diger volkanik camsi kayaçlardan ayrilir. En çok renk benzerligi/yakinligi ve kimyasal bilesimi bakimindan perlit ile karistirilmakta olup, bazi durumlarda perlitten ayirt edilememektedir.
Pomzali perlit/pomzatik perlit veya perlitik pomza olarak adlandirilabilen geçisli kayaçlarla petrografik analizle ve gözenek yapisi itibariyle ayrilabilmektedir. Pomzada gözenekler
çogunlukla birbirleriyle baglantili degildir, içerdigi gözenekler gözle görülebilecek boyutlardan mikroskobik boyutlara kadar sayisiz miktarda olup, her biri digerinden camsi bir zarla yalitilmistir. Bu yüzden hafif, suda uzun süre yüzebilen, izolasyonu yüksek bir kayaçtir(Charola, 1994).
Ülkemizdeki pomzanın genel olarak kimyasal bileşim şu şekildedir. (Kusçu, v.d, 1998).
· % 60 – 75 SiO2
· % 13 – 17 Al2O3
· % 1 – 3 Fe2O3
· % 1 – 2 CaO
· % 7 – 8 Na2O-K2O · çok az miktarda TiO2 ve SO3 bulunmaktadir.
